نباید با صادرات شوخی کرد

بهره‌برداری از طرح آهن اسفنجی فولاد سفیددشت به‌عنوان یکی از ۷ طرح فولادی، اتفاق بزرگی بود که در سال ۹۵ صورت گرفت. این موضوع امروز به یکی از خوش‌ترین خاطرات مهدی کرباسیان از بخش معدن و صنایع معدنی تبدیل شده است. حال با توجه به اینکه سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) یکی از اصلی‌ترین سازمان‌های معدنی کشور به‌شمار می‌رود، به دفتر وی در طبقه ۱۲ این سازمان رفتیم تا گفت‌وگویی نوروزی با او داشته باشیم.

سال ۹۵ را چطور ارزیابی می‌کنید؟

در سال ۹۵ نسبت به سال ۹۴ شاهد اتفاقات خوبی بودیم. جلوگیری از خام‌فروشی و حرکت به سمت معدن و صنایع معدنی، همچنین افتتاح‌هایی در حوزه کارخانه‌های کنسانتره‌سازی و گندله‌سازی، به بهره‌برداری رسیدن نخستین پروژه آهن اسفنجی در فولاد سفیددشت و... از اتفاقاتی بود که در سال ۹۵ شاهد آن بودیم. در حوزه اکتشاف نیز خوشبختانه پیشرفت‌های بسیار خوبی داشتیم و از ۲۵۰ هزار کیلومتر مربع کار اکتشافی که در سال ۹۳ شروع شد در سال ۹۵، به ۵۰هزار کیلومتر مربع رسید. در واقع توانستیم محدوده‌های امیدبخش را شناسایی و مرحله حفاری را آغاز کنیم. همچنین در دیگر پروژه‌ها تعدادی از طرح‌ها نیز به بهره‌برداری رسید. زغال‌شویی زیرآب در سوادکوه آماده افتتاح بود که در ۶ماه نخست ۹۶ افتتاح می‌شود البته بهره‌برداری از این پروژه در حال انجام است. پروژه استفاده از باطله‌های سنگ‌آهن در سیرجان نیز آماده افتتاح است. در حوزه‌های دیگر نیز کم‌وبیش پیشرفت‌های خوبی را شاهد بودیم. در نگاه کلی می‌توان بیان کرد در سال ۹۵ نسبت به سال ۹۴ شاهد موفقیت‌های بیشتری بودیم. 

وضع عوارض بر صادرات مواد معدنی موضوعی بود که با واکنش‌های بسیاری همراه بود، نظر شما درباره این موضوع چیست؟

بنده معتقد هستم نباید خیلی با صادرات شوخی کرد. باید صادرات را یکی از محورهای اساسی رونق تولید دانست. در نتیجه باید این حوزه را تقویت کرد. در چند ۱۰ساله گذشته شاهد بودیم در حوزه صادرات به هر میزان که حمایت انجام شده، تولید داخلی نیز با رونق همراه بوده و نرخ تمام‌شده کاهش یافت و از سوی دیگر کیفیت با افزایش همراه شد. درنهایت این موضوع توانست جایگاه اقتصادی کشور را ارتقا دهد. در نتیجه بنده جزو کسانی هستم که اعتقاد دارم صادرات را باید به نحوی حمایت کرد. اما درباره وضع عوارض بر صادرات باید گفت شاید این موضوع نیازمند کار کارشناسی بیشتری بود. سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران که نقش اساسی در معدن و صنایع معدنی دارد، در این زمینه مورد مشورت قرار نگرفت. اگر با بخش خصوصی و سازمان‌هایی همچون ایمیدرو مشورت‌هایی شود بدون شک کارها پخته‌تر انجام می‌شود. اما اینکه بگوییم می‌خواهیم جلوی خام‌فروشی گرفته شود، حرف درستی است. این به آن معنا است که وقتی کارخانه‌های کنسانتره و گندله‌سازی در حال فعال شدن هستند، تامین سنگ‌آهن مورد نیاز این واحدها باید در اولویت باشد. ما باید در این زمینه راهکارهایی بیابیم تا سنگ‌آهن در این مسیر قرار گیرد. بدون شک وقتی تولیدکننده سنگ‌آهن محصول خود را با نرخ مناسب‌تر و در مسیر کوتاه‌تری حمل کند سنگ‌آهن را به بازار داخلی می‌فروشد. 

در سال ۹۶ شاهد برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری هستیم، در صورتی که سکان هدایت دولت دوازدهم در دست دولت تدبیر و امید باشد، آیا سیاست‌های ایمیدرو سیاست‌های فعلی خواهد بود؟

بدیهی است دولت جدید براساس برنامه‌ها و استراتژی‌های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی از مردم رای می‌گیرد. در نتیجه بخشی از سیاست‌های معدنی به قول‌های رئیس‌جمهوری به ملت و بخشی دیگر به قول‌های وزیر صنعت، معدن و تجارت آینده به مجلس شورای اسلامی بازمی‌گردد. اما آنچه می‌توان بیان کرد آن است که حوزه معدن و صنایع معدنی با توجه به اقتصاد مقاومتی و همچنین توجه ویژه‌ای که در سیاست‌های ابلاغی نظام توسط رهبر معظم انقلاب به این بخش وجود دارد، جزو اولویت‌های هر شخصی خواهد بود که سکان وزارت صنعت، معدن و تجارت را در دولت آینده به‌دست خواهد گرفت و دولت بعدی نیز علاقه‌مند است توسعه کشور بیشتر محقق شده و ارزش افزوده بالاتری را از مواد معدنی و منابع خام کشور داشته و اشتغال بیشتری داشته باشد، این موضوع را جزو وظایف خود قرار خواهد داد که به معدن و صنایع معدنی توجه بیشتری نسبت به دولت یازدهم داشته باشد. در کل امیدوار هستیم هم دولت و هم مجلس شورای اسلامی در دوره بعد توجه بیشتری به این حوزه داشته و ایمیدرو نیز به‌عنوان سازمان توسعه‌ای بیشتر مورد توجه و حمایت قرار بگیرد. 

شما فعالیت‌های زیادی در حوزه‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگ‌و هنر و ورزش داشته‌اید، در این میان معدن را چطور می‌بینید؟

نکته‌ای که در این میان وجود دارد آن است که بخش معدن برای آنکه بتواند در توسعه کشور و اشتغال تاثیرگذار باشد، جای کار بسیار است. البته ۲ نکته در این میان مطرح است، ابتدا آنکه این بخش نیاز به منابع بالا دارد و باید پذیرفت که در این حوزه برای تامین مالی تنها با منابع داخلی نمی‌توان جهشی در رشد ایجاد کرد بلکه باید جذب منابع خارجی نیز داشته باشیم و در گام بعدی باید در این حوزه آستانه تحمل را بالا ببریم زیرا بازده سرمایه در این حوزه چندان سریع انجام نمی‌شود. 

درباره حق انتفاع سال ۹۵، وضعیت به چه شکل است؟

در سال ۹۵ در این زمینه تلاش‌های خوبی انجام شد و باید در این رابطه از دادستان دیوان محاسبات و حمایت‌هایی که درباره وصول حق انتفاع انجام شد، تشکر کنم. خوشبختانه مقداری از این حق انتفاع‌ها را از شرکت‌های سنگ‌آهنی بابت طلب‌شان از فولادی‌ها، حواله فولاد یا سنگ‌آهن دریافت کردیم و مقداری هم به شکل نقد دریافت شد و در پایان سال توانستیم مقداری از آن را به حساب خزانه واریز کنیم. البته در بودجه سال ۹۶ نیز دیده شده که مابقی این مبلغ دریافت شود. امیدوار هستیم در ۶ماه اول سال ۹۶، بدهی از سنگ‌آهنی‌ها با ایمیدرو و خزانه کشور تسویه شود. 

دیدار با هیات‌های خارجی در سال ۹۵ بسیار بود، چه نتایجی از این دیدارها حاصل شد؟

در ملاقات‌های خارجی و جلساتی که با شرکت‌های مختلف داشته‌ایم باید این موضوع را در نظر گرفت که بخشی از این دیدارها، ارزیابی وضعیت جدید اقتصادی ایران در دولت یازدهم بود، زیرا در دولت نهم و دهم به طور تقریبی این رابطه‌ها قطع شده بود و تا پیش از برجام گروه‌هایی که به ایران می‌آمدند، خیلی محدود بودند. اما امروز این نفرات در حد وزیر، معاون وزیر و شرکت‌های معتبر بین‌المللی از کشورهای غربی یا آسیایی هستند. بخشی از این مذاکرات شناسایی طرفین از یکدیگر و ظرفیت‌های حوزه معدن، موضوع سرمایه‌گذاری و تامین مالی، فناوری و آموزش را شامل می‌شود که خوشبختانه ما در این ملاقات‌ها آنها را دنبال می‌کردیم. البته بخش دیگری از این ملاقات‌ها نیز به موضوع همکاری‌های مشترک اختصاص داشت که خوشبختانه در این حوزه نیز حرکت‌های خوبی شروع شده است. البته در حوزه جذب سرمایه‌گذار خارجی وسیع عمل نشده، زیرا هنوز سیستم بانکی اروپا با بانک مرکزی کشور به تفاهم‌های کامل نرسیده‌اند. 

پیش‌بینی شما از بازار مواد معدنی در سال ۹۶ چگونه خواهد بود؟

با توجه به اینکه درحال‌حاضر بازار در حوزه معدن و صنایع معدنی به یک ثبات نسبی دست یافته، پیش‌بینی می‌شود در سال ۹۶ اتفاق فوق‌العاده‌ای در بازار این حوزه رخ ندهد، زیرا در سال ۲۰۱۵ میلادی وقتی که بازار مواد معدنی و صنایع معدنی با شوکی جدی مواجه شد، زمانی بود که چین به عنوان بزرگترین تولیدکننده و صادرکننده خود دچار این شوک شد اما امروز این کشور نیز به ثبات دست یافت و توانست در سال ۲۰۱۶ میلادی به رشد اقتصادی ۷/۶درصد برسد. همچنین پیش‌بینی آن برای سال ۲۰۱۷ رشد ۵/۶درصدی است. با توجه به این موضوع به نظر می‌رسد حوزه معدن و صنایع معدنی یک ثبات نسبی داشته باشد، البته این بدان معنا نخواهد بود که تمام موارد قیمتی ثابت داشته باشند، اما می‌توان گفت دیگر در بازار شوک نخواهیم داشت. در داخل کشور نیز امیدوار هستیم با انتخاب رئیس‌جمهور و روی کار آمدن دولت، در نیمه دوم سال ۹۶ بتوانیم در برخی حوزه‌ها به ویژه در زمینه رونق و اشتغال شاهد تحولی جدی باشیم.

یک خاطره خوش، سخت و تلخ از سالی که گذشت برایمان تعریف کنید.

یکی از بهترین خاطرات من که البته تعداد آن کم نبود، روزی بود که آهن اسفنجی فولاد سپیددشت به تولید رسید. آن روز برای من بسیار خوب بود، زیرا یکی از ۷طرح فولادی که باعث غم و نگرانی ۳ساله من بود به تولید رسید و همچنین اشتغال جوانان در آن منطقه محروم بسیار خوشحالم کرد. البته از این نوع خاطرات زیاد است مانند شروع پروژه تیتانیوم کهنوج، آهک هیدراته پلدختر و...

اما اگر بخواهم سخت‌ترین خاطره خود را بگویم شاید یکی از آنها، زمانی بود که باید ۱۵۰میلیارد تومان گشایش اعتبار ۵/۷درصد آلومینیوم جنوب برای بانک انجام می‌شد. خوشبختانه از این سختی نیز به کمک بانک صادرات و همکاران گذر کرده و این گشایش انجام شد.

اما شاید یکی از تلخ‌ترین خاطرات من در سال گذشته، فوت آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی بود. ایشان مرد تعادل، سازندگی و عاشق ایران و جمهوری اسلامی بودند.