جان تازه در کالبد صنعت کاشی و سرامیک

این در حالی است که این صنعت جزو آن دسته از صنایع معدنی به‌شمار می‌رود که ظرفیت‌های آنها در داخل کشور به اشباع رسیده است. از این‌رو این صنعت بیش از پیش نیازمند آن است که به سمت تولیداتی ویژه پیش برود و خود را از ورطه تولیدات ساده بیرون بکشد تا بتواند در این بازار پرهیاهو چرخه حیات خود را ادامه دهد. کاشی و سرامیک «پرسلن» (چینی) از جمله تولیدات خاص این صنعت به‌شمار می‌رود و به‌دلیل تنوع و رنگ‌های زیبایی که این محصولات دارند می‌تواند مورد توجه معماران قرار گیرد.

«پرسلن‌ها» زینت‌بخش بناهای مذهبی

کاشی و سرامیک پرسلن نوعی از کاشی و سرامیک به‌شمار می‌رود که استحکام و زیبایی بیشتر و بهتری نسبت به کاشی‌های معمولی دارد. در حقیقت کاشی پرسلن نسل سوم کاشی‌های کف و دیوار محسوب می‌شود که مناسب نصب روی کف و دیوار و نمای ساختمان است. کاشی‌های پرسلن به‌دلیل جذب آب بسیار پایین و فرآیند تولید خاص و منحصربه‌فرد از استحکام بالایی برخوردار بوده و به نوعی می‌توان آنها را سنگ مصنوعی نامید. تنوع تولید در ابعاد و طرح باعث گرایش استفاده مصرف‌کنندگان از این محصول ساختمانی شده است.در این‌باره زهرا آقاجانی طراح سرامیک‌های پرسلن اظهار کرد: کاشی پرسلن نوعی سرامیک به‌شمار می‌رود که در شرایط ویژه‌ای از جمله فشار پرس و دمای پخت بالا تا حدود ۱۲۵۰درجه سانتیگراد تولید می‌شود که موجب استحکام بالا و جذب پایین آب در آن می‌شود و نسبت به کاشی‌های معمولی استحکام بیشتری دارد. آقاجانی در ادامه توضیح داد: همچنین کاشی‌های پرسلن لعاب‌دار چون با روش جدید و خاص پخته می‌شود، به دلیل مواد مرغوب لعاب آن ویژگی‌های فنی بهتری نسبت به سایر سرامیک‌ها دارد و به‌طور معمول سبک‌تر از سایر سرامیک‌ها است. وی در ادامه با اشاره به مزایای کاشی‌های پرسلن عنوان کرد: کاشی پرسلن نصب راحت و تنوع رنگ بسیاری داشته و در بناهای مذهبی کاربرد دارد و در فضاهایی که معماری آنها دارای ایده خاصی است کاشی پرسلن کاربرد زیادی دارد. این طراح سرامیک‌های پرسلن در ادامه توضیح داد: در ابتدا کاشی‌های پرسلن در سایزهای بزرگ و در اندازه سرامیک تولید می‌شدند، اما برخی از تولیدکنندگان در اندازه‌های کوچک‌تر و تا اندازه آجر به تولید سرامیک‌های پرسلن می‌پردازند. آقاجانی توضیح داد: در سال ۹۳ به دلیل توفانی که در تهران رخ دارد برخی محصولات در اندازه بزرگ سرامیک پرسلن و سنگ‌های نصب‌شده بزرگ دیوارها ریزش کرد و باعث خطرات جانی و مالی شد. از این‌رو برخی تولیدکنندگان به فکر ساخت محصولاتی جدید در اندازه کوچکتر افتادند تا اگر احتمال ریزشی وجود داشت، خطرات جانی و مالی آن به حداقل ممکن برسد. وی با اشاره به استاندارد نماسازی در کشور عنوان کرد: مصوبه نماسازی در کشور عنوان می‌کند که محصولات در اندازه بزرگ که در ارتفاع کار می‌شود، منوط به انواع نمای خشک است. گفتنی است برای نخستین‌بار کاشی و سرامیک‌های پرسلن در داخل کشور در سال ۱۳۸۶ تولید شده است. سنگ‌های پرسلن باوجود شباهت ظاهری به سنگ‌های نفیس طبیعی با توجه به ماهیت ویژه خود دارای برتری‌های مهندسی قابل توجهی نسبت به سنگ طبیعی است و به‌عنوان یکی از مصالح جدید در ساختمان‌های جدید می‌تواند به سهولت جایگزین سنگ شود. فناوری تولید سنگ‌های پرسلن متعلق به کشور ایتالیا است.

سنگ‌های گرانیتی در استخرها

یک نوع از کاشی یا سرامیک‌های خاص، سنگ‌های کوارتزی است که بیشتر مختص استفاده در استخر هستند که با سنگ‌های گرانیتی ساخته می‌شوند. درباره این نوع کاشی‌های خاص کیارش سپهی، فعال حوزه کاشی و سنگ‌های گرانیتی عنوان کرد: سنگ‌های گرانیتی ساخته شده از سنگ‌های کوارتزی هستند که با رنگ پخت و ذوب می‌شوند. بعد از عمل پخت درحقیقت رنگ برای این سنگ‌ها بعد فیزیکی پیدا کرده و به مغز آنها نفوذ می‌کند و تمام سنگ رنگ را به خود جذب می‌کند. سپهی با اشاره به کارکرد این نوع کاشی‌ها اظهار کرد: در برخی موارد این سنگ‌ها به جای کاشی مورد استفاده قرار می‌گیرد. البته این نوع سنگ‌ها بیشتر در فضاهایی که آبگیر دارند، مورد استفاده قرار می‌گیرند. ولی در فضاهای خشک نیز کاربرد دارند. داخل چاله‌های استخرها و در سرویس‌های بهداشتی بین کابینت‌ها، آب‌نماها و در آشپزخانه‌ها و هرجایی که نیاز به تغییر دکوراسیون که نیاز به رنگ داشته باشد هم مورد استفاده قرار می‌گیرند.وی با اشاره به استفاده از این سنگ‌ها در فضاهای خاص عنوان کرد: این سنگ‌ها با طراحی‌های اسلیمی در گنبدها بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرند. سپهی در ادامه با اشاره به روش نصب این سنگ‌ها عنوان کرد: برای اجرا و نصب، این سنگ‌ها روی سطح توری قرار می‌گیرند و پس از آن نصب می‌شوند. از این‌رو با توجه به قرارگیری آنها روی توری سبب می‌شود، قابلیت انحنای بسیاری پیدا کند و سطوحی که چرخش و پیچش دارند را بسیار راحت پوشش می‌دهند. وی در پاسخ به این پرسش که آیا ترکیب و نحوه پخت این سنگ‌ها نیاز به فناوری خاصی دارد، گفت: مواد اصلی این سنگ‌ها، نحوه ترکیب و لاک‌های به کار گرفته شده و دمای پختی که روی این سنگ‌ها ذوب انجام می‌شود، همگی مهم و در شکل نهایی اثرگذار هستند. سپهی در پاسخ به این پرسش که وضعیت بازار این سنگ‌ها درحال‌حاضر چگونه است، خاطرنشان کرد: وضعیت بازار درحال‌حاضر به نسبت خوب است؛ این سنگ‌ها چون در محوطه‌ها و لبه‌های استخری مورد استفاده قرار می‌گیرد، استقبال خوبی دارد، اما درحال‌حاضر به عنوان کاشی در آشپزخانه‌ها بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرند و سرویس‌ها در مرحله بعد است. اما در نما چندان کاربرد ندارد چون ایرانی‌ها به نماکاری با سنگ‌های کوچک چندان علاقه‌ای ندارند و به‌طور معمول سنگ‌های بزرگ را برای نمای ساختمان بیشتر می‌پسندند. گفتنی است معادن سنگ گرانیت ۲۵درصد معادن سنگ را تشکیل می‌دهند و بیشترین ضایعات سنگ‌ها هم مربوط به سنگ گرانیت است، زیرا روش استخراج در این معادن فاصله زیادی با استانداردهای جهانی دارد، از این‌رو می‌توان از این سنگ‌ها و ضایعات آنها بهره‌برداری‌های زیبایی کرد و از آنجا که قابلیت رنگ‌پذیری مناسبی دارند در نتیجه عمل پخت و ذوب می‌تواند به رنگ دلخواه درآید.